Η τελευταία Κυριακή, πριν από την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής… Είναι γνωστή και σαν Κυριακή της Τυρινής ή Κυριακή της Τυροφάγου.

Στις Εκκλησίες διαβάζεται, κατά την πρωινή Θεία Λειτουργία, η περικοπή του Ευαγγελίου του Ματθαίου (κεφ. στ’, 14-21), που αναφέρεται στην αξία της συγχώρεσης και της νηστείας.

«Εἶπεν ὁ Κύριος· ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμίν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐάν δέ μή ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, οὐδέ ὁ Πατήρ ὑμῶν ἀφήσει τά παραπτώματα ὑμῶν. Ὅταν δέ νηστεύητε, μή γίνεσθε ὥσπερ οἵ ὑποκριταί σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γάρ τά πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες·…»

Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας ψάλλεται ο κατανυκτικός εσπερινός της συγγνώμης, κατά τον οποίο ιερείς και πιστοί αλληλοασπάζονται, ζητώντας συγχώρεση ο ένας από τον άλλο, ενόψει της επερχόμενης Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Εκκλησία επιτρέπει στους πιστούς την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών, ψαριών και ελαιολάδου, απαγορεύει όμως την κρεοφαγία.

Από τα κύρια παραδοσιακά φαγητά του τραπεζιού είναι τα μακαρόνια, και οι κάθε λογής γαλατόπιτες που συσχετίζονται από τους λαογράφους με τη λατρεία των ψυχών κατά την περίοδο αυτή…

Το δείπνο της ημέρας παίρνει τη μορφή γιορτινού τραπεζιού μεταξύ συγγενών και φίλων.

Στο χωριό μου το απόγευμα της Κυριακής κάτω από τους ήχους της καμπάνας, τα βαφτιστήρια επίσκέπτονται τη νονά, την πνευματική τους μητέρα, η οποία τους έχει στρωμένο τραπέζι, συνήθως με φασόλια γίγαντες στον ταβά, ή μπακαλιάρο με ρύζι στο φούρνο, τουρσιά και άλλα νηστίσιμα.

Τα βαφτιστήρια φιλούν το χέρι της νονάς, γονατίζουν, κάνουν μετάνοιες και παίρνουν συγχώρεση μαζί με κάποιο νόμισμα.

Θυμάμαι τέτοια μέρα το πατρικό μου γεμάτο συγγενείς που έρχονταν να επισκεφτούν την γιαγιά Αθηνά για να ζητήσουν συγχώρεση και να πάρουν την ευχή της.

Ήταν η γηραιότερη του σογιού, πέθανε πλήρης ημερών στα 97 της, έχουσα σώας τας φρένας έως την τελυταία της στιγμή.

Της φιλούσαν το χέρι και αυτή μοίραζε ευχές και νομίσματα στα εγγόνια, τα δισέγγονα, τις κόρες και ανήψια της.

Το βράδυ της ίδιας μέρας μεγάλη φωτιά άναβε στην πλατεία του χωριού με ξύλα που οι νέοι του χωριού τα κλέβανε από τα σπίτια των χωρικών.

Τα ξύλα ρίχνονταν στην καθαρτήρια φωτιά και μαζί τους καίγονταν οι αμαρτίες και τα κουσούρια των χωρικών ενώ εν σορώ οι νέοι τραγουδούσαν…

Στην Κύπρο, οι οικογένειες κάθε χωριού συγκεντρώνονται σ’ ένα ή δύο σπίτια και δειπνούν όλοι μαζί και διασκεδάζουν, ενώ στην Κάρπαθο παλαιότερα, όλες οι οικογένειες δειπνούσαν στο σπίτι του προεστού του χωριού τους.

Στα περισσότερα μέρη, το δείπνο της Τυρινής τελειώνει με αβγό και σχετικούς αστεϊσμούς, αλλά και μαντικές παρατηρήσεις.

Στη Σύρο, καθώς και σε πολλά άλλα μέρη, κρεμούν ένα αβγό από το ταβάνι και όπως κάθονται όλοι γύρω από το τραπέζι…

«…του δίνουνε μια κουταλιά και φέρνει βόλτα στο τραπέζι και δοκιμάζουνε ο καθένας να το πιάσει με το στόμα του. Με αβγό κλείνομε το στόμα μας για τη Σαρακοστή και τη Λαμπρή πάλι με αβγό το ξανανοίγουμε», παρατηρεί ο λαογράφος Κουκουλές.

Στην Κύπρο, στην περιοχή της Πάφου, υπάρχει το παρόμοιο έθιμο της «Δαγκαννούρας», κατά το οποίο καίνε την κλωστή, με την οποία έχουν δέσει το αβγό. Αν καεί η κλωστή, η χρονιά θα είναι καλή.

Και στην περιοχή της Καστοριάς καίνε την κλωστή και παρατηρούν πόσο ψηλά θα καεί, κάνοντας προγνώσεις και ευχές για το ύψος που θα φθάσουν τα στάχυα των σιτηρών που έχουν σπείρει.

Με μια γαλατόπιτα εύκολη και γευστικά υπέροχη στο γεύμα ή το δείπνο της Κυριακής της Τυρινής κλείστε τον γαστρονομικό κύκλο, που σχετίζεται με τη χριστιανική θρησκεία και από την επομένη μέρα, Καθαρά Δευτέρα πια, αρχίστε τη σωματική και ψυχική προετοιμασία για το Πάσχα, με την αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. .

Τι θα χρειαστείτε:

• 2 λίτρα γάλα (μισό αγελαδινό – μισό κατσικίσιο)
• 1½ ποτήρι ζάχαρη
• 1¼ ποτήρι σιμιγδάλι (ψιλό ή χοντρό)
• 180 γρ. βούτυρο
• 4 αυγά
• 2-3 βανίλιες
• Κανέλα
• Μέλι ή γλυκό κουταλιού ή ζάχαρη άχνη για το σερβίρισμα

Πώς θα τη φτιάξετε:

Βάλτε το γάλα σε βαθιά κατσαρόλα να βράσει…

Λίγο πριν πάρει βράση ρίξτε τη ζάχαρη και το βούτυρο και ανακατέψτε καλά ώσπου να λιώσει η ζάχαρη…

Με το που αρχίσει ο βρασμός ρίξτε το σιμιγδάλι και τις βανίλιες και ανακατέψτε ώσπου να πετύχετε μια πηχτή κρέμα.

Κατεβάστε από τη φωτιά την κατσαρόλα και ρίξτε την κανέλα.

Ανακατέψτε και αφήστε να χλιαρώσει.

Χτυπήστε με το σύρμα τα αυγά, όπως ακριβώς κάνετε στο αυγολέμονο, και ρίξτε τα μέσα στην κρέμα ανακατεύοντας καλά ώσπου να απορροφηθούν καλά-καλά και να δώσουν ένα αφράτο αποτέλεσμα…

Βουτυρώστε ένα ταψί και ρίξτε την κρέμα φροντίζοντας να απλωθεί ομοιόμορφα…

Ψήστε στους 180 βαθμούς για 30-35 περίπου λεπτά ώσπου να φουσκώσει ελαφρώς και να ροδοκοκκινίσει η επιφάνεια…

Βγάλτε το ταψί από τον φούρνο, αφήστε να ηρεμήσει λίγο και να κρυώσει και σερβίρετε τη γαλατόπιτα πασπαλισμένη με ζάχαρη άχνη ή μέλι ή γλυκό κουταλιού της αρεσκείας σας.

Και σκέτη όμως είναι υπέροχη, αφράτη, μυρωδάτη, πεντανόστιμη, γιορτινή, μια γλυκιά πινελιά που θα δώσει γεύση, χρώμα και άρωμα στο νηστίσιμο τραπέζι της τελευταίας Κυριακής της αποκριάς…

Καλή επιτυχία φίλες μου!

Έως το επόμενο μαγειρικό μας ραντεβού, καλά να περνάτε και να προσέχετε τους υπέροχους και μοναδικούς εαυτούς σας.

Μην φορτώνεστε με περιττά άγχη γιατί όπως έλεγε και η γιαγιά Αθηνά «το άγχος δεν αδειάζει το αύριο από τις λύπες του, αλλά αδειάζει το σήμερα από τη δύναμή του…»

Σας φιλώ αυγή.-