Αυτήν την 25η Μαρτίου πρωτοτυπήστε. Μαγειρέψτε τον μπακαλιάρο αλλιώς!

Το έθιμο θέλει την 25η Μαρτίου να τρώμε μπακαλιάρο και μάλιστα με σκορδαλιά.

Είναι γνωστό ότι για την ορθόδοξη εκκλησία η Μεγάλη και Αγία Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα μ.χ. και προέβλεπε ξηροφαγία με τους πιστούς να τρώνε μόνο μια φορά την ημέρα κι αυτή μετά τις 3 το μεσημέρι.

Αυτό βέβαια στις μέρες μας τηρείται μόνο από τους μοναχούς.

Όμως, μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς να ενδυναμωθούν, να πάρουν κουράγιο μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή, αφού δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι…

Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις γίνεται ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821.

Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία, ιδιαίτερα σημαντική για τα μοναχικά τυπικά, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος.

Μια εξαίρεση που φαίνεται να καθιερώθηκε το 692 μ.Χ. από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, γνωστή και ως «Εν Τρούλω Σύνοδος».

Η δεύτερη ημέρα διαφοροποίησης της νηστείας, είναι η Κυριακή των Βαΐων και επειδή η εορτή αυτή θεωρείται Δεσποτική, είναι αφιερωμένη δηλαδή στον επίγειο βίο του Ιησού, οι πιστοί καταναλώνουν και πάλι ψάρι, λάδι και κρασί.

Κατάλυση του λαδιού γίνεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, σύμφωνα με τα μοναχικά τυπικά, ημέρα αφιερωμένη στην παράδοση του Μυστικού Δείπνου, οπότε τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόλις 10 φορές το χρόνο…

Ανήμερα του Ευαγγελισμού, λοιπόν όλα τα ελληνικά σπίτια, κατακλύζονται από οσμές παστού τηγανητού μπακαλιάρου.

Τώρα γιατί επιλέγουμε παστό μπακαλιάρο;

Η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων που ζούσαν σε περιοχές μακριά από την θάλασσα να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι.

Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς ζει κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το προτιμούσαν γιατί ήταν ένα ψάρι σχετικά φτηνό κι εύκολο στη συντήρηση, μιας και δεν υπήρχαν ψυγεία.

Λένε πως ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι κοντά στο τέλος του 15ου αιώνα και πολύ γρήγορα έγινε η εύκολη και φθηνή ταυτόχρονα νόστιμη λύση και καθιερώθηκε σαν το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, έθιμο που κρατά καλά μέχρι τις μέρες μας.

Όποιες και αν ήταν οι καιρικές συνθήκες οι πιστοί ήξεραν ότι θα βρουν παστό μπακαλιάρο ακόμη και στα μικρά μπακάλικα.

Έτσι ο βακαλάος (μπακαλιάρος), αυτό το τόσο νόστιμο και θρεπτικό ψάρι μπήκε στο τραπέζι μας και κατάφερε να διεκδικήσει, με μεγάλη μάλιστα επιτυχία, μια κορυφαία θέση στο εθνικό μας εδεσματολόγιο…

Η ακριβής όμως αιτία για την επιλογή μπακαλιάρου κι όχι κάποιου άλλου ψαριού χάνεται στο παρελθόν.

Μια άλλη ιστορική εκδοχή αναφέρει ότι ο παστός μπακαλιάρος κατέκλυσε την αγορά της χώρας μας κάπου στον 17ο με 18ο αιώνα, όταν οι Άγγλοι τον έφερναν εδώ σε μεγάλες ποσότητες για να πάρουν ως αντάλλαγμα σταφίδες.

Το γεγονός ότι ήταν παστός έκανε πιο εύκολη τη συντήρησή του αλλά και την εξάπλωσή του σε όλη τη χώρα…

Εδώ στην Ελλάδα μας, η δημοφιλέστερη συνταγή είναι μπακαλιάρος σκορδαλιά κι αυτό γιατί το σκόρδο είναι ελληνικό και η σκορδαλιά παραδοσιακή.

Αλλά για όσους θέλουν να γευτούν κάτι διαφορετικό υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μαγειρευτεί ο μπακαλιάρος.

Αν θέλετε να πρωτοτυπήσετε δοκιμάστε…

Αλλά για αυτήν την 25η του Μάρτη δοκιμάστε τον αγιορείτικο μπακαλιάρο με κόκκινη σάλτσα, συνταγή του αγιορείτη μοναχού Επιφανείου…

Τον έφτιαξα και… τι να σας λέω τώρα… τα γλύψαμε τα πιάτα!

Αν σας αρέσει ο βακαλάος δείτε και τις συνταγές από τα ηχωμαγειρέματα για μπακαλιάρο με σπανάκι στο φούρνο, μπακαλιάρο με ρύζι στο φούρνο και μπακαλιάρο με πατάτες στη κατσαρόλα…

Τι θα χρειαστείτε:

• 1200 γρ. φιλέτο παστού μπακαλιάρου, καλά ξαρμυρισμένο από την προηγούμενη μέρα σε κρύο νερό και κομμένο σε μεγάλα κομμάτια
• 4 μέτρια ξερά κρεμμύδια, σε ψιλά καρέ
• 4-6 σκελίδες σκόρδου, ψιλοκομμένες (ή όσο σκόρδο μάς αρέσει)
• 1 ματσάκι μαϊντανό, ψιλοκομμένο, χωρίς τα χοντρά κοτσάνια
• 5-6 πατάτες, καθαρισμένες και κομμένες κυδωνάτες
• ¾ φλυτζ. τσαγ. νερό ζεστό
• 3 κουτ. σούπας πελτές ντομάτας
• 5 φύλλα δάφνης
• Χυμός ενός λεμονιού (αυξομειώνετε την ποσότητα, ανάλογα με τα γούστα σας)
• 1 κουτ. σούπας ξύδι
• 1 φλυτζ. τσαγ. ελαιόλαδο
• 1 κουτ. γλυκού μαύρο πιπέρι, σε κόκκους
• ⅓ κουτ. γλυκού κόκκινο πιπέρι γλυκό
• 1 κουτ. γλυκού ρίγανη ξερή, τριμμένη
• ½ κουτ. γλυκού κύμινο, σε σκόνη
• ½ κουτ. γλυκού κανέλα, σε σκόνη (προαιρετικά)

Πώς θα το φτιάξετε:

Σε ένα μικρό μπολ ρίξτε το ζεστό νερό, τον ντοματοπελτέ, το κόκκινο πιπέρι, τη ρίγανη, το κύμινο, την κανέλα και το ξύδι και ανακατέψτε για να ενσωματωθούν τα υλικά…

Σε μια φαρδιά και ρηχή κατσαρόλα (πλασοτέ) βάλτε τον μπακαλιάρο και τακτοποιήστε ολόγυρα τις κομμένες (κυδωνάτες) πατάτες…

Ρίξτε τόσο κρύο νερό ώστε να καλύψει τις πατάτες και βράστε σε δυνατή φωτιά για περίπου 2 λεπτά, μέχρι να αρχίσουν τα υγρά να κοχλάζουν.

Χοντροκόψτε το κρεμμύδι στο μούλτι και προσθέστε το μαζί με το σκόρδο, τη δάφνη, τους κόκκους πιπεριού και τα ¾ από το ελαιόλαδο και μαγειρέψτε για περίπου 5 λεπτά, μέχρι να αναμιχθούν τα αρώματα και οι γεύσεις…

Με τρυπητή κουτάλα βγάλτε με πολύ προσοχή τον μπακαλιάρο σε ένα σκεύος και αφήστε τον στην άκρη.

Σκεπάστε την κατσαρόλα με το καπάκι, χαμηλώστε τη φωτιά και μαγειρέψτε για περίπου 30 λεπτά, μέχρι να μισομαλακώσουν οι πατάτες.

Ξαναβάλτε τον μπακαλιάρο στην κατσαρόλα, περιχύστε με τον αραιωμένο ντοματοπολτό και κινήστε κυκλικά για λίγο την κατσαρόλα, έτσι ώστε να αναμιχθεί η σάλτσα με τα υπόλοιπα υλικά.

Μαγειρέψτε για άλλα 20 λεπτά, μέχρι να γίνει ο μπακαλιάρος και να “δέσει” ελαφρώς η σάλτσα.

Περιχύστε με τον χυμό λεμονιού, ρίξτε το υπόλοιπο ελαιόλαδο, σκορπίστε τον μαϊντανό, ανακινήστε την κατσαρόλα και αποσύρετέ την από τη φωτιά.

Σκεπάστε τη με το καπάκι και αφήστε το φαγητό να σταθεί για περίπου 10 με 15 λεπτά…

Σερβίρετε τον μπακαλιάρο με τις πατάτες στα πιάτα, περιχύνοντας γενναιόδωρα με την υπέροχη σάλτσα.

Το φαγητό αυτό είναι απλά υπέροχο!

Δοκιμάστε το. Θα το εντάξετε σίγουρα στα αγαπημένα σας…

Καλή επιτυχία φίλες μου και καλά μαγειρέματα. Μέχρι το επόμενο μαγειρικό μας ραντεβού να περνάτε καλά και να προσέχετε τους υπέροχους και μοναδικούς εαυτούς σας.

Η άνοιξη κάνει δειλά-δειλά την εμφάνισή της οπότε βρείτε λίγο χρόνο για να ασχοληθείτε λιγουλάκι με το σπίτι σας. Ανοίξτε τα παράθυρα για να διώξετε τη σκοτεινιά του χειμώνα, βάλτε λουλούδια στα βάζα για να αλλάξετε διάθεση και γενικά περιποιηθείτε το περιβάλλον σας γιατί όπως έλεγε και η γιαγιά Αθηνά, «Το σπίτι μας είναι ο ναός της οικογένειάς μας…»

Σας φιλώ αυγή.-