Ποιος δεν θυμάται την γιαγιά του να λέει «Άγιε μου Φανούριε… φανέρωσε το…» και να τάζει πίτα ή κερί στη χάρη του;

Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου ανήμερα της γιορτής του Αγίου Φανουρίου οι Εκκλησίες γεμίζουν πίτες.

Τις φέρνουν και τις μοιράζουν στους πιστούς οι νοικοκυρές. Είναι οι γνωστές σε όλους μας «Φανουρόπιτες».

Πρόκειται για μια μίξη, λαϊκής παράδοσης, πίστης και τοπικών εθίμων που ξεκίνησε από την Ρόδο και επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι πληροφορίες που υπάρχουν για τον τον Άγιο Φανούριο και την ζωή του είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες.

Το μόνο γνωστό, σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση τουλάχιστον, είναι πως η μητέρα του Αγίου ήταν… αμαρτωλή, οπότε σε πολλές περιοχές της χώρας μας, αρκετοί είναι αυτοί που φτιάχνουν την Φανουρόπιτα για «να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου».

Για τους απλούς ανθρώπους ο Άγιος Φανούριος υπήρξε η μορφή που πάντοτε θα βοηθούσε να βρεθούν τα χαμένα. Από γαμπρούς και νύφες μέχρι χαμένα πρόσωπα. Πολύτιμα αντικείμενα ή ακόμη και κλειδιά. Ο καθένας κατά την πίστη και την ανάγκη του ζητάει.

Σε πολλές περιοχές της ελληνικής επαρχίας ακόμη και σήμερα αυτές τις μέρες, ανύπαντρες γυναίκες πηγαίνουν στην Εκκλησία με την φτιαγμένη από τα χέρια τους Φανουρόπιτα, με ένα και μόνο αίτημα. Να «φανερωθεί» ο σύζυγος.

Μέχρι τον 14ο ή 15ο κατ’ άλλους αιώνα, ο Άγιος δεν ήταν γνωστός. Εκείνη την εποχή στη Ρόδο, κατά την διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της πόλεως, ανακαλύφθηκε ένας μισογκρεμισμένος ναός και πολλές παλιές εικόνες.

Μια από αυτές, η πιο καλοδιατηρημένη λέει η παράδοση, ήταν ενός Αγίου ο οποίος φορούσε ρωμαϊκά στρατιωτικά ρούχα και κρατούσε ένα κερί κι έναν σταυρό.

Το όνομα που φαινόταν ήταν «Ο Άγιος Φανώ». Γύρω από την εικόνα του Αγίου, υπήρχαν 12 παραστάσεις στις οποίες απεικονιζόταν το μαρτύριο του.

Έτσι το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως πρόκειται για έναν μάρτυρα ο οποίος πιθανότατα υπήρξε στρατιώτης.

Το όνομα Φανούριος του αποδόθηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο. Αυτός, ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, και το αφιέρωσε στον νεοφανή Άγιο Φανούριο. Καθιέρωσε δε την ημερομηνία εορτής του Αγίου την ημέρα εύρεσής του.

Λόγω της εύρεσης της εικόνας του εκεί θεωρείται προστάτης του νησιού της Ρόδου. Από την Ρόδο, λοιπόν, στόμα με στόμα, η ιστορία του νέου Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και μετέπειτα σε ολόκληρη τη χώρα.

Το έθιμο της φανουρόπιτας, δεν γνωρίζει κανείς να μας πει με ακρίβεια πως και γιατί ξεκίνησε. Η φανουρόπιτα βέβαια έχει «μπολιαστεί» και με διάφορα στοιχεία της ελληνικής λαογραφίας αφού κάποιοι θέλουν να φτιάχνεται αυστηρά με 7 υλικά και άλλοι με 9.

Οι αριθμοί αυτοί έχουν την δική τους σημειολογία η οποία δεν έχει ιδιαίτερη σχέση τόσο με την πίστη όσο με την λαϊκή παράδοση.

Η δική μου συνταγή για φανουρόπιτα είναι εύκολη γίνεται μέσα σε ένα δεκάλεπτο και πετυχαίνει πάντα. Αν δεν έχετε ποτέ φτιάξει αυτήν την πίτα προς τιμήν του Αγίου Φανουρίου είναι ευκαιρία να την φτιάξετε εφέτος. Φτιάξτε την ακόμα και αν δεν έχετε χάσει τίποτα πολύτιμο. Φτιάξτε την έτσι απλά για να τιμήσετε την παράδοση:..

Τι θα χρειαστείτε:

(Μην το ξεχάσετε! Η παράδοση θέλει τη φανουρόπιτα να έχει μονό αριθμό υλικών.)

• 1⅓ κούπα ζάχαρη λευκή, κρυσταλλική
• 1 κούπα σπορέλαιο ή ελαιόλαδο + λίγο επιπλέον για το ταψί
• 1½ κούπα χυμό πορτοκαλιού
• 1 κουτ. σουπ. κανέλα
• Ξύσμα από 2 ακέρωτα πορτοκάλια
• 500 γρ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του + λίγο επιπλέον για το ταψί
• 1 κούπα καρύδια τριμμένα
• ½ κουτ. γλυκ. σόδα
• 1 κούπα σταφίδες
• Ζάχαρη άχνη για πασπάλισμα (προαιρετικά)
• Βανίλιες (προαιρετικά)

Πώς θα τη φτιάξετε:

Προθερμάνετε τον φούρνο στους 180° C. Λαδώστε με ένα πινέλο το ταψί…

Σε ένα βαθύ μπολ ρίξτε πρώτα όλα τα στερεά υλικά, το αλεύρι, την ζάχαρη, (αν θέλετε τη φανουρόπιτα λιγότερο γλυκιά μειώστε την ζάχαρη σε μία κούπα), τα καρύδια, τις σταφίδες, την κανέλα, τη σόδα και τις βανίλιες (αν θέλετε η φανουρόπιτα να έχει επί πλέον άρωμα) και ανακατέψτε καλά με τα χέρια σας…

Συνεχίστε ρίχνοντας το ξύσμα και τον χυμό πορτοκαλιού, το ελαιόλαδο ή το σπορέλαιο.

Μετά, απλά ανακατέψτε αργά και με φορά από κάτω προς τα επάνω τα υλικά ώσπου να φτιάξετε ένα ωραίο αφράτο μίγμα.

Δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε μίξερ και με ένα κουτάλι θα την κάνετε μια χαρά τη δουλίτσα…

Αδειάστε το μίγμα στο ταψί και ψήστε για 45 λεπτάκια.

Καλού κακού, στο μισάωρο ρίξτε μια ματιά.

Κάντε και το τεστ με το μαχαίρι για να δείτε αν βγει στεγνό. Τότε η φανουρόπιτα έχει ψηθεί σωστά μέχρι μέσα, οπότε και τη βγάζετε από τον φούρνο.

Αν θέλετε, αφού κρυώσει, πασπαλίστε τη φανουρόπιτα με ζάχαρη άχνη και τάξτε την, έτσι για να έχετε εσείς και η οικογένειά σας υγεία, στον Άγιο Φανούριο.

Καλή επιτυχία φίλες μου και καλά μαγειρέματα.

Μέχρι το επόμενο μαγειρικό μας ραντεβού να περνάτε καλά και να προσέχετε του υπέροχους και μοναδικούς εαυτούς σας, όσους αγαπάτε και όσους σας αγαπούν. Φροντίστε να είστε ευγενικοί με όλους αλλά κυρίως με τους αγενείς ανθρώπους γιατί όπως έλεγε η γιαγιά Αθηνά «Οι αγενείς άνθρωποι το χρειάζονται περισσότερο..»

Με αγάπη Αυγή!.

---

Η Ευχή αυτή διαβάζεται κατά την παρασκευή της Φανουρόπιτας:

Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός,
ο δοτήρ των αγαθών,
ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών.
Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας,
εις δόξαν σήν και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.
Παράσχου δέ, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους,
πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου.
Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου,
δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν.
Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου, ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει υμνώσι καί δοξάσωσι το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Φανουρίου,του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων.
Αμήν.-