Υπάρχει μια μυρωδιά που φέρνει χειμώνα, φέρνει χωριό κι αναμμένο τζάκι, φέρνει φίλους και ωραίες παρέες, με σκουφιά και κασκόλ πεταμένα στους καναπέδες, φέρνει τους ήχους που βγάζουν τα κουτάλια, όταν βυθίζονται στα πιάτα, φέρνει μνήμες και ανθρώπους.
Είναι ο τραχανάς, βεβαίως!
Εγώ έχω καταχωρημένη την εικόνα του στο άλμπουμ του μυαλού μου, έτσι όπως τον έφτιαχνε η γιαγιά μου, απλωμένο σε ολόκληρη την αυλή στα κατάλευκα σεντόνια, να ξεροψήνεται κάτω από τον καυτό Αυγουστιάτικο ήλιο.
Ο τραχανάς, λοιπόν – και δεν είναι υπερβολή – να σας πω ότι έχει τις καταβολές του από την αρχαιοελληνική γαστρονομία, στην οποία συναντάει κανείς αναφορές του Αθήναιου και του Διοσκουρίδη στον «χόνδρο», δηλαδή το χοντρό αλεσμένο σιτάρι.
Στο τέλος του 1989, διάβασα ότι έγινε μιας διεθνής συνάντηση στις ΗΠΑ με αντικείμενο την ιστορική προέλευση διαφόρων τροφών.
Μια ιστορικός της διατροφής, η Maria Johnson, εξέφρασε την άποψη ότι ο ελληνικός τραχανάς προέρχεται από την τουρκική λέξη «tarhana», που ούτε λίγο ούτε πολύ σημαίνει, σπιτικά ζυμαρικά με βασικά συστατικά στοιχεία τα δημητριακά και το γάλα.
Στον τόπο μας (Φλώρινα) στη ντόπια διάλεκτο, ο τραχανάς ονομάζεται «Ταράνα», στα βλάχικα, «πισερούτς» και στα δε αρβανήτικα «ροσνίτσα».
Ίσως οι περισσότερες έχετε ακουστά τη φράση «Τι κάνει αυτός; Απλώνει τραχανά!», που δηλώνει μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο, υπομονή και λεπτοδουλειά.
Για παράδειγμα, ένας τρόπος -ο πιο δύσκολος τρόπος- παρασκευής του ξινού τραχανά έχει τα εξής στάδια: Ιούλιο και Αύγουστο μαζεύεται το γάλα σε καθαρούς τενεκέδες, τις καρδάρες όπως τις λέγαμε στο χωριό μου. Το αφήνουν να ξινίσει.
Μια μέρα πριν βραστεί ο τραχανάς, ρίχνουν γιαούρτι μέσα στο γάλα. Την επομένη βράζουν το γάλα. Μετά, αλάτι και καλό ανακάτεμα. Μετά αρχίζει το βράσιμο και πέφτει το σιμιγδάλι.
Όταν είναι έτοιμος και λίγο στεγνωμένος, τον ψιλοκόβουν, μια πολύ κοπιαστική δουλειά, και τον απλώνουν σε καθαρά σεντόνια και τραπεζομάντηλα σε όλο το σπίτι…
Εγώ όμως θα σας δώσω μια εκδοχή κατασκευής του τραχανά που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια γιατί είναι η πιο εύκολη, αλλά δεν στερείται καθόλου νοστιμιάς.
Η ποσότητα που θα προκύψει από τα υλικά είναι αρκετή για μια πρώτη δοκιμή.
Πιστέψτε το! Ο τραχανάς μέσα στη σεμνότητα του, προσφέρει υψηλότατες απολαύσεις!
Υλικά:
- ½ κιλό Γάλα
- 2 αυγά
- 1½ κιλό αλεύρι
- Λίγο αλάτι
Εκτέλεση:
Χρησιμοποιήστε αλεύρι της αρεσκείας σας, (για όλες τις χρήσεις, ολικής αλέσεως ή ανάμικτο κλπ.) αλλά πρώτα απ’ όλα κοσκινίστε το.
Χτυπήστε ελαφρά τα αυγά και ανακατέψτε τα με το γάλα (ή το γιαούρτι αν προτιμάτε τον ξινό τραχανά). Ρίξτε και λίγο αλάτι.
Αρχίστε να ρίχνετε το γάλα λίγο-λίγο στο αλεύρι…
Πάρτε με τις χούφτες σας ποσότητες αλευριού και αρχίστε να το τρίβετε καθώς θα υγραίνεται ανάμεσα στις παλάμες σας, μέχρι να πετύχετε μια ζύμη ψιχουλιαστή σαν πίτουρο…
Τη βάζετε σε ένα σκεύος με τρύπες (κόσκινο) και την κοσκινίζετε ενώ ο τραχανάς θα πέφτει σπυρωτός σπυρωτός…
Στη συνέχεια θα χρειαστείτε ένα πιο λεπτό κόσκινο (σίτα) μέσα από το οποίο θα κοσκινίσετε τη ψιχουλιαστή ζύμη του τραχανά, για να φύγει το περιττό αλεύρι…
Απλώνετε τον τραχανά σε καθαρά σεντόνια στον ήλιο.
Τώρα που η ηλιοφάνεια δεν είναι αρκετή, μπορείτε να απλώστε τον τραχανά σε σεντόνι για ένα 24ωρο μέσα στο σπίτι ή στο μπαλκόνι και μετά αφού προθερμάνετε το φούρνο στους 50ο C, βάλτε τον σε ταψί, αφήστε τον όλη τη νύχτα ανακατεύοντας πού και πού.
Το πρωί θα είναι έτοιμος…
Σε επόμενη συνταγή θα σας πω πώς να τον μαγειρέψετε.
(Στις φωτογραφίες βλέπετε πως φτιάχνουν τον τραχανά οι έμπειρες τεχνήτριες από τη Δροσοπηγή Φλώρινας, Στυλιάδου Φλώρα και Βακφάρη Μαριάνθη.)
Σας φιλώ αυγή…
Αφήστε μια απάντηση